Co takiego mają w sobie meble gdańskie, że znajdują wielu miłośników nawet we współczesnym świecie, dążącym do minimalizmu? Jak to możliwe, by pośród mody na gładkie powierzchnie i oszczędne formy, przetrwało również zamiłowanie do bogactwa dekoracji? A jednak praktyka pokazuje, że dziedzictwo dawnych gdańskich manufaktur nie zostało zaprzepaszczone – ma znaczenie także dla współczesnych kolekcjonerów.
Inspirujący Gdańsk
Gdy rozkwita miasto, rozkwit przeżywają także wszystkie tworzące je elementy. Funkcjonuje ono pod tym względem niemal jak żywy organizm. Styl gdański tworzył się w okresie świetności tego ośrodka miejskiego, ale jednocześnie stanowił wsparcie dla jego dalszego rozwoju. Stał się wyznacznikiem niezwykłej klasy, staranności, perfekcji rzemieślniczej. Zachwycił możnych – władców, duchowieństwo, szlachtę i bogatych mieszczan.
MEBLE GDAŃSKIE – Bartłomiej Jóskowski
Narodziny stylu gdańskiego datuje się na wiek XVI. Na przełomie renesansu i baroku kształtował się początkowo pod wpływem meblarstwa niderlandzkiego, ale z czasem wypracował własne rozwiązania i uniezależnił się od swoich pierwowzorów. Mniej więcej od połowy wieku XVII tworzy on własny, charakterystyczny „język” – cechy, które staną się jego znakami rozpoznawczymi. Wkrótce więc meble, które zawdzięczają swój rozkwit sprzyjającej atmosferze miejsca swego powstania, same stają się dodatkowym źródłem jego popularności i są eksportowane do wielu krajów Europy. Zyskują znakomitą markę wśród odbiorców.
Spektakularne powroty
Kres baroku nie przekreśla kariery mebli gdańskich. W kolejnych epokach „wchłaniają” one w siebie inne motywy. W nieco odmiennej formie powracają w wieku XIX, a później XX i XXI. Co ciekawe, nie są to jedynie okazy antykwaryczne czy aukcyjne. Oczywiście klasyczne meble gdańskie stanowią cenne elementy kolekcji wielu muzeów. Ich posiadaniem mogą pochwalić się m.in. Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Poznaniu, ale też Muzeum Narodowe w Kielcach oraz Muzeum Powiatowe w Nysie.
MEBLE GDAŃSKIE – Bartłomiej Jóskowski
Jednak warto zauważyć, że meble gdańskie nie występują dziś jedynie w roli eksponatów. Są nadal wytwarzane w zakładach rzemieślniczych, a ich wzornictwo i styl ulega ciągłym przemianom. Niektóre pracownie – jak Pracownia Mebli MebS z Sierakowic koło Gdańska – decydują się na utrzymanie tradycyjnych metod pracy snycerskiej. Dekoracje wykonuje się w nich ręcznie, klasycznymi dłutami, a czasem nawet unikalnymi narzędziami sporządzanymi przez samych snycerzy na własne potrzeby. Niezmienny pozostaje także surowiec – od wieków było to zawsze drewno, często dębowe, ale też np. orzechowe. Współcześnie sięga się nawet po odmiany egzotyczne. Meble gdańskie znajdują odbiorców, którzy chcą urządzić dom lub mieszkanie w stylu gdańskim, a jednocześnie przyczyniają się do podtrzymywania tradycji ginącego zawodu, jakim jest snycerstwo.
MEBLE GDAŃSKIE – Bartłomiej Jóskowski
Nie tylko szafy i krzesła
Meble gdańskie wyróżniają się pewnymi elementami, wręcz nieodłącznymi dla tego typu projektów. Najważniejszy to oczywiście bogate dekoracje snycerskie na pilastrach, listwach, frontach i gzymsach mebli. Typowe są też rzeźbione warkocze, ozdobne tralki i trawersy. Rodzaj zdobień i forma mebli zależą oczywiście od tego, jakiego rodzaju jest to wyposażenie – szafa, krzesło, a może stół czy też zegar. We współczesnych realizacjach zdarzają się nawet wyspy kuchenne i zabudowy lodówek utrzymane w stylu gdańskim. Nic dziwnego. Wszak wyposażenie, to obok funkcji dekoracyjnej zawsze pełniło także rolę użytkową.
MEBLE GDAŃSKIE – Bartłomiej Jóskowski
W kolejnych odcinkach naszego cyklu przedstawimy najpopularniejsze rodzaje mebli gdańskich wraz z ich charakterystycznymi elementami. Pokażemy również, w jaki sposób ich twórcy dbali o zrównoważenie dwóch głównych dążeń: dekoracyjności i harmonii kompozycyjnej.
MEBLE GDAŃSKIE – Bartłomiej Jóskowski
Dodaj komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.